Nước mặt tại các sông ngòi đô thị ô nhiễm nặng

Nước mặt tại các sông ngòi đô thị ô nhiễm nặng, là vấn đề được Bộ TN&MT chỉ ra tại Báo cáo Môi trường đô thị năm 2018. Những thông số đặc trưng cho ô nhiễm hữu cơ (BOD5, COD), chất dinh dưỡng (Amoni) đều vượt Quy chuẩn Việt Nam 08-MT:2015/BTNMT, mặc dù đã được cải thiện ít nhiều.

Nguyên nhân chủ yếu được chỉ ra tại Báo cáo môi trường đô thị 2016 cho thấy, do một lượng lớn nước thải sinh hoạt đô thị, nước thải từ mốt số cơ sở sản xuất trong nội đô… chưa được xử lý hoặc xử lý chưa đạt yêu cầu thải trực tiếp ra các con sông, kênh, mương chảy qua nội đô. Đặc biệt, mức độ ô nhiễm đã trở nên nghiên trọng tại hai đô thị lớn nhất của cả nước là Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh.

Sở TN&MT Hà Nội cho biết, các hồ tại thủ đô Hà Nội luôn trong chế độ giàu dinh dưỡng do hàm lượng PO43+ và NH4+ trong nước xả vào hồ khá lớn (nồng độ PO43- từ 8 - 15 mg/l). Do hiện tượng nước nở hoa nên một lượng chất bẩn hữu cơ (theo BOD5) đáng kể bổ sung vào nước sông, hồ (từ 1,2 đến 5 mg/l). Hiện tại, mức ô nhiễm theo các chỉ tiêu chất lơ lửng và BOD5 gấp 5 - 20 lần so với tiêu chuẩn quy định đối với nguồn nước mặt.

Xem thêm: Nguyên nhân gây ô nhiễm nguồn nước ở Việt Nam

Tại TP. Đà Nẵng, toàn thành phố có 30 hồ phân bố không đồng đều trong phạm vi nội đô với tổng diện tích mặt nước 1.793.894 km2, trong đó, hồ Bàu Tràm ở quận Liên Chiều có diện tích lớn nhất (30% tổng diện tích), có 25 hồ có diện tích trên 10.000 m2, còn lại là các hồ nhỏ. Những năm qua, một số hồ bị thu hẹp do phát triển đô thị, bị lấn chiếm hoặc do bồi lắng đã ảnh hưởng đến khả năng tiêu thoát và XLNT. 28/30 hồ (ngoại trừ hồ Công viên 29/3 và Thạch Gián – Vĩnh Trung) chưa có hệ thống thu gom nước thải nên lượng nước thải đô thị xả trực tiếp vào hồ. Những năm qua, một số hồ bị thu hẹp do phát triển đô thị, bị lấn chiếm hoặc do bồi lắng đã ảnh hưởng đến khả năng tiêu thoát và XLNT. 28/30 hồ (ngoại trừ hồ Công viên 29/3 và Thạch Gián – Vĩnh Trung) chưa có hệ thống thu gom nước thải nên lượng nước thải đô thị xả trực tiếp vào hồ.

Nước mặt tại các sông ngòi đô thị ô nhiễm nặng

Theo số liệu của Tổng cục Môi trường năm 2018 giai đoạn 2012 – 2018 cũng cho thấy, tại tất cả các đô thị, hàm lượng BOD5 trong nước đều vượt ngưỡng rất cao so với QCVN 08- MT:2015 (B1). Thậm chí tại một số nơi như hồ Tam Bạc (Hải Phòng), Hồ Thành (Bắc Ninh) đều có hàm lượng vượt rất), Hồ Thành (Bắc Ninh) đều có hàm lượng vượt tới hơn 2 lần quy chuẩn cho phép. Tại nhiều đô thị, hồ đã trở thành nơi chứa nước thải, nước không có sự lưu thông. Phần lớn các hồ nội thành, nội thị ở các cấp loại đô thị đều bị ô nhiễm chất hữu cơ và chất dinh dưỡng ở mức độ khác nhau. Ô nhiễm nước hồ xảy ra không chỉ ở các thành phố lớn (loại đặc biệt, loại I) mà tại các đô thị nhỏ hơn (cấp II, cấp III). Đây cũng là vấn đề nổi cộm tại nhiều địa phương.

Video ô nhiễm nước mặt

Tình trạng vứt rác bừa bãi, xả nước thải sản xuất chưa qua xử ly xuống lòng sông, kênh mương khá phổ biến. Bên cạnh đó, tình trạng lấn chiếm lòng sông, kênh mương xảy ra khắp nơi khiến diện tích mặt nước thu hẹp, cản trở dòng chảy.  Điển hình như tại TP. Hồ Chí Minh, kết quả quan trắc chất lượng nguồn nước vừa được Sở TN&MT công bố cho thấy, nguồn nước tại hệ thống kênh rạch ở TP. Hồ Chí Minh đang trong tình trạng ô nhiễm nặng nề. Các thành phần như BOD5 (nhu cầu oxy sinh học), COD (nhu cầu oxy hóa học), chỉ tiêu vi sinh (coliform), hàm lượng chất lơ lửng (SS), kim loại nặng... đều vượt tiêu chuẩn từ vài chục đến cả ngàn lần cho phép.

Bên cạnh đó, tình trạng lấn chiếm lòng sông, kênh mương xảy ra khắp nơi khiến diện tích mặt nước thu hẹp, cản trở dòng chảy. Tại 2 đô thị loại đặc biệt là Hà Nội và TP. HCM, mức độ ô nhiễm hữu cơ và chất dinh dưỡng là vấn đề đã xảy ra nhiều năm và chưa có nhiều cải thiện, điển hình là một số sông, kênh như sông Tô Lịch, sông Lừ, sông Sét (Hà Nội) và kênh Tân Hóa – Lò Gốm, kênh Ba Bò, kênh Tham Lương (TP. HCM). Nhiều tuyến kênh, đoạn sông sau cải tạo mức độ ô nhiễm đã giảm, song thời gian gần đây, mức độ ô nhiễm có xu hướng tăng trở lại. Tình trạng ô nhiễm sông, kênh mương nội thành đã trở thành vấn đề cần quan tâm giải quyết ở hầu hết các đô thị.

Hiện theo đánh giá của nhiều chuyên gia vấn đề ô nhiễm sông, hồ nội thị vẫn đang diễn ra hết sức phức tạp, đòi hỏi các cơ quan liên quan đến môi trường cần phải có biện pháp căn cơ, giải pháp đồng bộ để đẩy lùi vấn đề này.